8. Mái nhà của bạn

Sau lần viếng thăm nguyện xá của Don Bosco ở Valdocco trong thành phố Torino, miền bắc Italia, ông giám đốc của một trường đại học lớn đã phải thốt lên với Don Bosco trước khi ra về:

- Trong trường của cha có cả một kho tàng lớn thật quý giá mà không thể tìm thấy được bất cứ ở nơi nào khác trong thành phố Torino, cũng như ở trong các trường dòng khác. Bởi vì trong nhà này có một căn phòng nhỏ bé nhưng ấm cúng, bất cứ ai bước vào đó với tâm hồn nặng trĩu đều trở ra với tâm hồn nhẹ nhõm đầy an ủi vui sướng.

Tác giả cuốn sách tiểu sử của Don Bosco khi kể lại sự việc trên đây, còn ghi chú thêm:

- Thật vậy, hàng ngàn học sinh chúng tôi cũng đều đã cảm nghiệm được điều đó.

Và cho tới nay, hơn một thế kỷ đã trôi qua, nhưng căn phòng cũ ấy của Don Bosco vẫn còn phảng phất hương thơm của tình thương ưu ái, của sự an bình và bầu khí thân mật, ấm cúng của thời Don Bosco vậy.

Các bạn thân mến, ngay từ thuở ban đầu, Don Bosco ước muốn rằng tất cả các nguyện xá và các trường học của ngài là như một mái nhà, hay nói đúng hơn, mái gia đình. Don Bosco không bao giờ muốn gọi nơi ngài thu tập các học sinh là nhà trường. Ước mơ đầu tiên của ngài là có được căn nhà cho các bạn trẻ, những đứa trẻ mồ côi không nơi trú ngụ, không biết nương nhờ vào ai, những đứa trẻ thất nghiệp, lang thang đầu đường xó chợ, không biết ăn ngủ nơi nào. Nhà của Don Bosco là nhà cầu nguyện, là nơi gặp gỡ trong bầu khí tự do thanh thản, và tình bạn thân mật, giữa thầy dạy với học trò, cũng như giữa các bạn trẻ với nhau.

Văn sĩ Henri Nouwen giải thích danh từ “nhà” như sau:

Nhà là hình ảnh thông dụng và gần gũi nhất với mọi tâm hồn, là nơi thu tập vô số tình cảm và mọi thứ xúc động. Nhà là hình ảnh nơi nghỉ ngơi thoải mái, là chốn ở của tình thương. Cũng vì thế mà danh từ “vô gia cư” cũng đủ nói lên thảm cảnh đau thương nhất của người trong thời đại chúng ta. Thảm cảnh của sự thiếu vắng tình thương, thiếu nơi nương tựa, thiếu sự an ninh căn bản nhất của đời sống mỗi người. Người vô gia cư, thật không khác gì cây mọc lên mà không có rễ, cũng không có được lấy một mảnh đất cho rễ cây bám víu vào.

Đức tin trong đời sống người tín hữu cũng là lời mời gọi mỗi người chúng ta lên đường lữ hành tiến về nhà của Thiên Chúa là Cha, và là quê hương đích thật của toàn thể nhân loại.

Thật vậy, danh từ nhà gói ghém ý nghĩa sâu xa của đời sống gia đình, nhất là cho sự trưởng thành toàn diện của con cái.

* Nhà là cái nôi của sự thân mật, là nơi không có chỗ cho sự sợ hãi. Dưới mái nhà gia đình, các phần tử cảm thấy thoải mái, không phải bận tâm lo sợ bị sức ép nào. Là nơi chúng ta có thể lột bỏ cái mặt nạ của sự giả tạo, khách sáo, và để cho con người thật của chúng ta được biểu lộ phát diện.

Nhưng một khi mái nhà gia đình không còn như thế nữa, sợ hãi, căng thẳng, nghi ngờ sẽ chen chân vào, lúc đó căn nhà sẽ trở nên như sự bội phản, lường gạt và bất công lớn nhất. Đó là lúc căn nhà đã sắp sửa trở thành địa ngục trần gian rồi.

* Nhà là hình ảnh cụ thể nhất của sự hòa thuận và của tình thương gia đình. Đối với Don Bosco các bức tường trong nhà cũng phải nói lên và diễn tả tình thương mến. Vì lý do đó, trên cổng nhà và trên các bức tường Don Bosco thường cho viết lên những câu trích từ kinh thánh. Ngay cả đến sự sạch sẽ, ngăn nắp, gọn gàng trong nhà, cho tới bức màn, tấm khăn đều là ngôn ngữ nói lên sự quan tâm và tình thương lẫn nhau trong gia đình. Trong các nhà của Don Bosco không bao giờ thiếu vắng cây thánh giá. Đó không phải chỉ là đồ trang trí như những thứ trang trí thông dụng, nhưng là biểu tượng sống động của tình thương, là dấu chỉ nhắc nhở chúng ta nhớ tới Đấng là nguồn mạch của tình yêu, là Đấng đã chết vì tình yêu.

* Nhà là ốc đảo của sự an bình, thanh thản, là nơi nghỉ ngơi của thân xác, cũng như chốn bồi dưỡng nghị lực tinh thần. Bởi vì trong nhà luôn có ai đó đang chờ đợi người trở về nhà. Một bạn trẻ đã có lần tâm sự với chúng bạn:

- Mỗi lần phải đi đâu về khuya trong đêm tối, tôi cảm thấy an tâm sung sướng khi thấy cha mẹ tôi vẫn tỏ dấu hiệu chờ đợi tôi với ngọn đèn sáng trước cổng nhà.

Trong nhà, bắt đầu từ những đứa bé cần phải tập thói quen tránh làm ồn, tập nói tiếng nhỏ để tỏ ra sự tôn trọng giờ nghỉ ngơi của người khác.

* Nhà là như bến bình an, nơi chúng ta có thể trú ngụ để lấy lại sinh sực và chuẩn bị phương thế đối phó với phong ba bão táp của cuộc đời. Trong gia đình, chúng ta bắt đầu thực tập mối liên hệ với mọi người thuộc mọi lứa tuổi, học cách giải quyết những vấn đề nho nhỏ, những khó khăn, bận tâm, những sự giằng co và căng thẳng tinh thần. Chính qua những dịp cọ xát trong gia đình chúng ta được dịp khám phá ra những hạn hẹp cả bản thân và đâu là những giới hạn của tự do cá nhân trước tinh thần trách nhiệm và lợi ích chung, được dịp tập ăn tập nói và đồng thời học biết cách lắng nghe, không những chỉ bằng tai và thính giác, nhưng nhất là qua những rung động của mỗi tâm hồn.

* Nhà là bệnh viện của trái tim. Trong gia đình, chúng ta lãnh nhận bài học đầu tiên về tình thương tha thứ từ cha mẹ, sự thông cảm và khích lệ trước những lỗi lầm và thất bại. Trong gia đình, chúng ta có thể giãi bày tâm sự, cả những khi muốn khóc hết nước mắt cá sấu mà không sợ bị hiểu lầm, hoặc bị xét xử.

* Mái nhà gia đình còn được ví như sân vận động thể thao để thử sức chịu đựng của thể xác cũng như tinh thần, để diễn tả tư tưởng, cả những tư tưởng dị biệt không giống ai, nhưng vẫn có thể tin chắc là còn được yêu thương và chấp nhận. Một bạn trẻ 15 tuổi đã ghi lại trên trang nhật ký như sau:

- Trong đời tôi, kinh nghiệm cho tôi thấy rằng, nếu ngay trong gia đình tôi không hấp thụ được bài học về tình yêu là gì. Tôi sẽ rất khó mà học được nó nơi những môi trường khác. Trong gia đình, tôi có thể học hỏi qua những sai lầm, vấp ngã của tôi, mà không sợ những hậu quả quá đau thương, nguy hiểm.

* Nhà là mảnh đất tốt, nơi đây căn cước tính của mỗi người được bén rễ sâu, là môi trường tốt đẹp nhất để mỗi người được chào đời, lớn lên và tăng trưởng. Tuy nhiên, mái nhà gia đình không những chỉ là nơi lãnh nhận và hưởng thụ mà thôi, nhưng còn là nơi mỗi phần tử chung tay góp sức nữa. Trong gia đình, mỗi người chúng ta sẽ lãnh nhận những gì chúng ta biết bỏ vào đó. Ai gieo gì sẽ gặt thứ đó. Người gieo giống tốt sẽ gặt hoa trái phong phú, nhưng kẻ gieo gió sẽ có nguy cơ gặt bão táp mà thôi.

Các bạn thân mến, trên đây và một vài nét đặc sắc về ý nghĩa, giá trị và tầm quan trọng của mái nhà gia đình trong đời sống mỗi người. Mái nhà gia đình của bạn có những đặc điểm nào? Bạn có thể làm gì, có thể đóng góp những gì để làm cho mái nhà gia đình đó trở thành mái nhà lý tưởng mà bạn mong muốn?

---------

Cf  FERRERO Bruno, Casa, dolce casa in Genitori Felici con il sistema di Don Bosco, LDC (1997) p. 150- 152.