4. Nghệ thuật tha thứ

Đã từ lâu Don Bosco để ý thấy anh Gioachino Berto, người thư ký trẻ tuổi làm việc cho văn phòng của trường, thường có thái độ nhút nhát, hay băn khoăn lo lắng. Một hôm nhân lúc chỉ có anh ta một mình trong văn phòng, Don Bosco thân mật nói với anh:

- Xem ra con sợ Don Bosco lắm phải không? Có lẽ con nghĩ rằng Don Bosco là người rất nghiêm khắc nên con sợ Don Bosco sẽ đòi hỏi con nhiều điều quá đáng chăng. Sao con luôn áy náy lo lắng sợ không làm Don Bosco hài lòng như vậy? Từ nay con hãy cởi bỏ mọi lo lắng áy náy ấy đi. Con nên biết rằng, Don Bosco thương yêu con nhiều lắm. Vì thế nếu con có sơ suất điều gì Don Bosco cũng sẽ bỏ qua, và nếu con có làm những điều lầm lỗi lớn lao đi nữa, Don Bosco cũng luôn sẵn sàng tha thứ cho con.

Các bạn thân mến, trong phương pháp giáo dục của Don Bosco, tha thứ chiếm một chỗ rất quan trọng. Tiếc thay bầu khí văn hóa của môi trường xã hội chúng ta hiện nay không còn chỗ cho hai chữ tha thứ và cũng chẳng còn mấy ai coi trọng nó nữa. Lòng nhân từ, tha thứ xem như là một nhân đức lỗi thời, ít ai còn biết tới nó.

Vậy thì tha thứ còn có thể tìm thấy ở đâu nữa? Phải nói rằng, gia đình là môi trường ưu tiên làm triển nở tình thương tha thứ. Gia đình và lòng tha thứ là những nguồn sinh lực, là như muối có thể ướp mặn và bảo trì các mối giây liên hệ khỏi bị tan vỡ, hoặc bị cắt đứt trong đau thương.

Tình thương tha thứ là gì?

1. Khả năng biết tha thứ là kết quả của kinh nghiệm

Con cái học được bài học tha thứ đầu tiên ngay từ trong gia đình, qua tấm gương sáng của cha mẹ. Trên con đường tha thứ, phải công nhận rằng, tất cả mỗi người chúng ta đều là học trò. Cần phải học biết và tập tha thứ luôn. Nếu như hồi chúng ta còn là trẻ nhỏ, cha mẹ chúng ta biết chấp nhận lỗi và thành thật xin lỗi con cái về những sai lầm của mình, chúng ta đã sớm hiểu biết tha thứ là gì rồi. Nếu chúng ta thấy cha mẹ biết tha thứ lẫn cho nhau, chúng ta đã sớm hiểu biết giá trị của tha thứ là điều tốt đẹp biết bao! Nếu chúng ta đã nhiều lần cảm nghiệm tình thương tha thứ của cha mẹ vì những lỗi lầm và thiếu sót của tuổi trẻ, không những là chúng ta cũng đã học biết cách tha thứ, mà còn cảm nghiệm được sức mạnh đổi mới của ơn tha thứ trong đời sống chúng ta là gì rồi!

2. Tha thứ có liên quan đến những vấn đề hệ trọng

Nhiều khi chúng ta thường đề cập đến việc tha thứ trong những sơ suất nhỏ nhặt. Nhưng lòng tha thứ chân thành có liên quan đến những vấn đề rất hệ trọng, những chuyện tày đình, không ngờ trước được, những xáo trộn khủng hoảng một cách bất ngờ. Đó mới là khó và đó mới là lúc cần có can đảm và lòng quảng đại để tha thứ... Thật vậy bỏ qua những chuyện nhỏ nhen hằng ngay cũng dễ dàng, nhưng tha thứ trong những vấn đề quan trọng mới là khó và đòi hỏi lòng quảng đại anh hùng.

3. Tha thứ không phải là che dấu sự thật

Tha thứ trước hết là nhìn nhận lỗi phạm, nếu không sẽ không có gì cần phải tha thứ. Nhưng đồng thời là chấp nhận rằng người đã phạm lỗi luôn phải được tôn trọng và yêu thương. Tha thứ là công chính hóa một tư cách, nhưng với cái nhìn khách quan, điều lỗi lầm thì vẫn là sai lầm, chứ không thể cho là tốt đẹp được.

4. Tha thứ không phải là yếu nhược

Tha thứ không phải là dung thứ, là bỏ qua. Tha thứ đòi hỏi điều lỗi lầm phải được sửa đổi, hoặc không được tái phạm. Việc đền bù lỗi phạm, không phải một hình thức rửa tay khỏi trách nhiệm, nhưng là để nói lên thiện chí thực sự muốn xây dựng và muốn bắt đầu lại.

5. Tha thứ là thắng cuộc

Một khi cảm nghiệm được ơn tha thứ, chúng ta cũng sẽ được thúc đẩy để thực thi lòng thứ tha. Làm như thế tức là như tự giải thoát mình khỏi một gánh nặng khổng lồ, để tâm hồn được nhẹ nhõm hơn. Với hai chữ “tha thứ” chúng ta có thể giúp giải tỏa được những tình trạng căng thẳng, kịp thời hàn gắn lại những rạn nứt trong các mối liên hệ và tìm lại được sự an bình, hạnh phúc trong gia đìh. Tha thứ như là chích vào trong tâm hồn mũi sinh tố của tinh thần lạc quan hy vọng.

6. Tha thứ là quên đi

Tiếc thay, trên thực tế đối với một số người, tha thứ coi như là chôn vùi lưỡi gươm trong đống đất và để lộ cán gươm ra ngoài, để rồi khi cơ hội tới, sẽ sẵn sàng rút gươm ra lại để chiến đấu và trả thù. Lòng tha thứ chân thật là quên đi các lỗi lầm, là để nó tan biến, mất hút đi trong biển tình thương, khác nào hạt muối tan trong biển cả, và trở nên một với biển cả của tình thương vậy.

7. Tha thứ cần được luyện tập

Tha thứ là hạt giống tốt đã được gieo vào trong tâm hồn mỗi người. Nó như một sức mạnh ẩn dấu trong ta, cần được đánh thức dậy, cần được luyện tập để tỏ lộ ra bên ngoài. Luyện tập lòng tha thứ trong những bước đầu không thể nào tránh khỏi những khó khăn, nhưng rồi với kiên nhẫn và với thời gian sẽ khắc phục được chính mình trước và kế đến là những khó khăn ấy. Có thiện chí mà thôi chưa đủ, cần phải quyết chí và bền tâm kiên trì nữa. Các nhà giáo dục khôn ngoan khuyên dạy rằng:

- Ai giơ một ngón tay chỉ vào những lỗi lầm của người khác, tức là chỉ bàn tay 3 ngón vào chính những lầm lỗi của chính bản thân mình.

8. Tha thứ là bảo chứng của tình yêu chân thành

Ai không biết thực sự yêu thương cũng sẽ khó biết tha thứ là gì. Cha mẹ là những người đầu tiên biết tha thứ thật là gì, bởi vì là những người đầu tiên biết yêu thương và sẵn sàng hy sinh bất cứ gì vì hạnh phúc thật của con cái. Trong khi đó con cái thường ít có dịp tha thứ hơn, nếu không biết tận dụng mọi cơ hội thuận tiện may mắn.

Oscar Wilde, một nhà tâm lý đã thốt lên một sự thật không kém phần phũ phàng trong đời sống gia đình:

- Con cái từ thuở thơ ấu bắt đầu yêu mến cha mẹ, lớn lên, chúng bắt đầu xét đoán, phê bình cha mẹ. Thỉnh thoảng mới biết tha thứ cho cha mẹ. Nhưng tha thứ chính là hơi thở của tình thương.

9. Tha thứ là hồng ân của Chúa

Một trong những cột trụ của tòa nhà giáo dục của Don Bosco là bí tích Hòa giải. Don Bosco qua biết rõ rằng, chỉ những ai biết mình được tha thứ mới sẵn sàng thứ tha. Sứ điệp cứu độ của Chúa Giêsu là sứ điệp của tình thương tha thứ. Cho đến giây phút cuối cùng khi bị treo trên thập giá, lời nói của Chúa Giêsu không phải là lời kết án hoặc nguyền rủa, nhưng là lời tuyên dương tình thương tha thứ, ngay cả với những thù địch đã sát hại mạng sống Ngài. Ngài than thở cùng Thiên Chúa Cha:

- Lạy Cha, xin Cha tha cho chúng, vì chúng chẳng hiểu biết việc chúng làm!

Câu nói đơn thành của Chúa Giêsu gói ghém bí quyết thành công cho những ai muốn thực tập lòng tha thứ. Đối với các bạn trẻ, sự khờ dại, tính nhẹ dạ, bồng bột, thiếu kinh nghiệm là căn nguyên của hầu hết mọi lỗi lầm, tội lỗi. Phẫn nộ, oán giận và hình phạt là như trái bom phá đổ mọi nhịp cầu thông cảm. Nhưng tình thương tha thứ là như bàn tay giơ ra để đỡ nâng, để khích lệ lòng hoán cải và ý chí phục thiện, đổi mới.

---------

Cf  * FERRERO Bruno, Il respiro dell’amore, in Genitori Felici con il sistema di Don Bosco, LDC (1997) p. 74 - 76.